“Het was normaal hè?” Boeiende vertelmiddag Amsterdamse cannabisgeschiedenis
“Het was normaal hè? Toen ik naar de middelbare school ging, hadden al die scholen een soos, een sociëteit, een jongerencentrum, en daar werd gewoon geblowd. Dus ik groeide daar mee op als jong meisje, als zijnde normaal.”
Met z’n negenen zaten we rond de grote ronde tafel in de monumentale Juffrouw van Eeghenkamer in het Stadsarchief: twee onderzoekers en zeven mensen die zich hadden aangemeld voor het groepsinterview over de cannabisgeschiedenis van Amsterdam. Van de vrouw die als middelbare scholier in 1971 haar eerste spacecake at tijdens een feestje en zich voelde wegzakken in de plavuizen vloer, tot de voormalige drugshulpverlener en -beleidsadviseur die rechten studeerde toen hij in 1968 zijn eerste joint rookte in een halfhoog keldertje in de Utrechtsedwarsstraat. En van de tegenwoordige verkoopconsultant in de legale wietteelt die in de jaren 80 en 90 opgroeide op de Wallen, waar cannabis er gewoon bij hoorde, tot de activiste die noodgedwongen haar levenswerk maakte van de strijd om het recht op bezit van medicinale wiet en legale thuisteelt daarvan.
Het belang van praten over cannabisgeschiedenis
Waarom deden deze mensen mee aan de vertelmiddag? De meest genoemde reden was de zorg over hoe de verhalen over het ontstaan van de Amsterdamse cannabiscultuur verloren dreigen te gaan, nu de mensen die die jaren zelf hebben meegemaakt op leeftijd raken. Ook maken sommige deelnemers zich druk over de stigmatisering van cannabisgebruik en de schadelijke gevolgen van repressief drugsbeleid. Het normaliseren van praten over dit onderwerp is voor hen heel belangrijk.
Van spacecake tot sherrypijp
De vertellers namen ons mee op een tocht door het Amsterdam van de jaren 60, 70, 80 en 90: langs schoolfeestjes, jongerencentra, het Vondelpark, bekende en minder bekende uitgaansplekken, huisdealers en de eerste coffeeshops. We kregen een kleurrijk beeld van spacecake, hasj in de soep, uiteenlopende soorten waterpijpen, een enkele sherrypijp waar mee gerookt werd, en Afghaanse hasjolie met opium die in de jaren zeventig in Amsterdam te krijgen was. Ze beschreven het gevoel dat ze kregen van hasj – wiet was in de vroege jaren meestal vies – en hoe hun waarneming en uiteindelijk hun kijk op het leven hierdoor veranderden. Het ging over hoe normaal cannabis was in Amsterdam vanaf eind jaren 60, en over het verlies dat zij ervaren door hoe dat de laatste decennia is afgekalfd.
Goede herinneringen, slechte herinneringen
Hoewel de vertelmiddag openstond voor mensen met uiteenlopende verhalen, voerden bij deze groep terugblikkend de positieve ervaringen de boventoon. Sommigen waren inmiddels gestopt omdat blowen ze niet meer beviel of gezondheidsklachten gaf, maar hadden er desondanks goede herinneringen aan. Anderen roken wiet of hasj tot de dag van vandaag, al dan niet als vorm van zelfmedicatie. Onder de mensen die reageerden op de oproep voor de vertelmiddag waren daarnaast ook mensen die negatief terugkijken op hun ervaringen. Die zagen het echter niet zitten om aan een groepsinterview deel te nemen, en hebben andere manieren aangeboden gekregen om hun verhaal bij te dragen aan Drugs Monologen. Dat betekent niet dat een vertelmiddag als deze uitsluitend bedoeld is voor mensen die positief staan tegenover hun drugservaringen in het verleden. Mochten we in de gelegenheid zijn om in de toekomst nog eens een vertelmiddag te organiseren – deze smaakte naar meer! – dan hopen we ook uiteenlopende perspectieven rond de tafel te krijgen.
De vertelmiddag was het tweede evenement in het kader van de samenwerking van Drugs Monologen met het Amsterdams Stadsarchief. Het eerste was de panelmiddag op 23 mei – lees hier het verslag – waarmee het Stadsarchief de start van het aanleggen van een Amsterdamse cannabiscultuur-collectie markeerde. We zijn met elkaar in gesprek om te kijken hoe we de samenwerking voort zullen zetten.