De cannabisgeschiedenis van Amsterdam
Geïnspireerd door Drugs Monologen gaat het Stadsarchief Amsterdam de komende jaren actief archiefmateriaal verzamelen rond de cannabisgeschiedenis van de stad. Om dit bekend te maken bij iedereen die nog posters, boekjes, persoonlijke schrijfsels, foto’s of andere documenten op zolder heeft die te maken hebben met deze geschiedenis, vond op vrijdag 23 mei een kick-off bijeenkomst plaats. Tegelijk was dit het begin van de samenwerking tussen Drugs Monologen en het Stadsarchief – een samenwerking waar we heel blij mee zijn!
Het ontstaan van de Amsterdamse cannabiscultuur
In het monumentale gebouw De Bazel — de thuisbasis van het Stadsarchief — leidde archivaris Renée Cranen een programma dat alvast de grote lijnen van deze geschiedenis liet zien. Tijdens twee panelgesprekken kregen we daar al goed zicht op. In het eerste panel zaten Drugs Monologen-projectleider Gemma Blok, wietpionier Wernard Bruining en August de Loor, ooit straathoekwerker en nu directeur van het Adviesbureau Drugs. Ze vertelden over het ontstaan van de Amsterdamse drugsscene en hoe die zich heeft ontwikkeld. De Loor bood het archief ter plekke een bijzonder archiefstuk aan: een poster van de stadsgesprekken die in de nasleep van de moord op Theo van Gogh werden georganiseerd in de coffeeshops van de stad.
Maar wat is er nou eigenlijk typisch Amsterdams aan de cannabisgeschiedenis, en waar moet het archief met het verzamelen dus op focussen? Daar gaven de panelleden verschillende antwoorden op. Jongerencentra als Fantasio en Paradiso speelden een sleutelrol in de omgang met softdrugs. Ook de allereerste coffeeshops ontstonden hier. Wat begon in Amsterdam, vond navolging in de rest van Nederland. Tegelijk zit er ook een internationale kant aan de Amsterdamse cannabisgeschiedenis, want er kwamen al vroeg – rond 1970 – toeristen naar de stad om te blowen. Juist die toestroom maakte het het gezag onmogelijk om het op dat moment nog zeer repressieve beleid te handhaven, en legde zo de kiem voor het latere Nederlandse softdrugsbeleid.
De cannabiscultuur nu
Het tweede panel kreeg vooral vragen over het heden. Simone van Breda (Bond van Cannabis Detaillisten) en Derrick Bergman (Verbond voor Opheffing van het Cannabisverbod) spraken over het wietexperiment, de wetgeving over cannabisbezit en het sociale belang van coffeeshops. Ook Henk de Vries, oprichter van coffeeshopketen The Bulldog, had hier veel interessants over te melden. Vanuit hun jarenlange ervaring wisten deze sprekers ook te laten zien hoe ontwikkelingen in het verleden geleid hebben tot de situatie rond cannabis vandaag. Daaruit bleek maar weer hoe belangrijk het is om het erfgoed van de cannabiscultuur veilig te stellen.
Het publiek telde veel spraakmakende mensen met eigen herinneringen aan de cannabiscultuur. Het was bijzonder om te zien hoe het indruk maakte dat een instituut als het Stadsarchief dit onderwerp zo serieus neemt, zeker gezien de ervaring van veel aanwezigen dat aan cannabis nog altijd (of opnieuw) een hardnekkig stigma kleeft. Die erkenning voor het belang van de geschiedenis van de cannabiscultuur raakte voelbaar bij velen een snaar — sommige verhalen gingen gepaard met emoties die zelden zo openlijk worden gedeeld. Ook die emotionele kant van de geschiedenis hoort erbij, zei Migiza Victoriashoop, hoofd collecties van het archief. En ook daar is bij het verzamelen aandacht voor.
De volgende stap in deze samenwerking staat al gepland: op vrijdag 11 juli organiseren we een vertelmiddag in het Stadsarchief. We nodigen mensen uit om hun persoonlijke herinneringen aan cannabis in Amsterdam te delen. De aanmelding hiervoor is inmiddels gesloten.